Τι είναι το Vignetting / Βινιετάρισμα;

Ως Βινιετάρισμα ορίζουμε τη μείωση της φωτεινότητας στα άκρα του κάδρου, είτε λόγω των ελαττωμάτων των φακών, είτε σκόπιμα δημιουργημένη κατά την επεξεργασία της φωτογραφίας με σκοπό την κατεύθυνση του βλέμματος του θεατή στο θέμα της φωτογραφίας. Στην παρακάτω φωτογραφία μπορείτε να δείτε το βινιετάρισμα στα άκρα του κάδρου:

 

 

Πού οφείλεται; Γιατί συμβαίνει;

Πρωταρχικός λόγος που συμβαίνει το βινιετάρισμα είναι η σχεδίαση των φακών. Μέρη του "βαρελιού" του φακού μπλοκάρουν μερικώς ή και ολικώς την πορεία προς το διάφραγμα και συνεπώς την έξοδό προς τον αισθητήρα της μηχανής μας. Στη συνέχεια, οι ακτίνες που εισέρχονται υπό μεγάλη γωνία στον φακό ταξιδεύουν μεγαλύτερη απόσταση, εξασθενώντας περισσότερο από αυτές που εισέρχονται υπό μικρότερες γωνίες, επίσης "χτυπούν" υπό γωνία τον επίπεδο αισθητήρα της μηχανής, κι έτσι έχουμε και από εκεί επιπρόσθετες απώλειες.

 

Τι επηρεάζει το βινιετάρισμα;

Πέραν από την ίδια τη σχεδίαση του κάθε φακού, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορούν να επιβαρύνουν το βινιετάρισμα στις φωτογραφίες μας:

  • Το παρασολέιγ (Lens Hood) του φακού μας εμποδίζει κάποιες ακτίνες φωτός που κανονικά θα εισέρχονταν στον φακό.
  • Η προσθήκη κάποιου ή περισσότερων φίλτρων (οποιουδήποτε είδους) μπροστά από τον φακό μας ενισχύει μερικές φορές το φαινόμενο αυτό.
  • Το εστιακό μήκος που χρησιμοποιούμε, όσο πιο μικρό (wide) τόσο πιο έντονη είναι η παρουσία του φαινομένου, επειδή εισέρχονται ακτίνες φωτός υπό μεγαλύτερες γωνίες.
  • Το διάφραγμα, όταν χρησιμοποιούμε αρκετά ανοιχτό διάφραγμα (π.χ. f/1.8, f/2.8, etc) τόσο πιο έντονη είναι η μείωση της φωτεινότητας στα άκρα του κάδρου επειδή περισσότερες ακτίνες φωτός δεν καταφέρνουν να περάσουν από το διάφραγμά μας

 

Πώς επιδρά το κλείσιμο του διαφράγματος του φακού μας στην μείωση της βινιέτας

 

Τι μπορούμε να κάνουμε για να το διατηρήσουμε σε όσο χαμηλότερα επίπεδα γίνεται κατά την φωτογράφιση;

  • Αν δεν είναι απαραίτητο να κρατήσουμε το διάφραγμα πολύ ανοικτό, κλείνουμε το διάφραγμά μας κατά 2 stop από το μέγιστο (πιο ανοικτό) του φακού μας.
  • Αν έχουμε το παρασολέιγ του φακού μας επάνω, δοκιμάζουμε και χωρίς αυτό. Αν δεν έχουμε άλλα ανεπιθύμητα αποτελέσματα (π.χ. Flare και Ghosting) τότε τραβάμε τη φωτογραφία μας δίχως αυτό, επιτυγχάνοντας στις περισσότερες περιπτώσεις λιγότερο βινιετάρισμα.
  • Όταν αγοράζουμε φίλτρα, πέραν από το να έχουν καλή ποιότητα υλικών κατασκευής και τις κατάλληλες επικαλύψεις (Coating), φροντίζουμε να έχουν όσο το δυνατόν λεπτότερο δαχτυλίδι, γιατί όσο πιο χοντρό το δαχτυλίδι τού φίλτρου, τόσο μεγαλύτερες οι επιπτώσεις στο βινιετάρισμα.
  • Αν τραβάμε σε μορφή αρχείων JPEG και δεν επεξεργαζόμαστε τα RAW αρχεία, ενεργοποιούμε τη διόρθωση βινιεταρίσματος από το μενού της μηχανής μας (προσοχή, η λειτουργία αυτή καθώς και αρκετές άλλες όπως π.χ. το Noise Reduction μέσα από την μηχανή εφαρμόζονται μόνο στα αρχεία JPEG και όχι στα RAW).

 

Αν παρόλα αυτά συνεχίζουμε να έχουμε βινιετάρισμα, τι κάνουμε;

Διορθώνουμε το βινιετάρισμα κατά την επεξεργασία της φωτογραφίας μας μέσα από το πρόγραμμα που εργαζόμαστε. Κάθε ημισόβαρο, έστω, πρόγραμμα επεξεργασίας φωτογραφιών έχει ενσωματωμένη λειτουργία μείωσης/εξουδετέρωσης του φαινομένου του βινιεταρίσματος. Είτε σαν αυτόματη διαδικασία μέσω μιας επιλογής, είτε ημι-αυτόματα με επεμβάσεις του χρήστη σε μερικά sliders.

Στο Adobe Photoshop π.χ. μέσα από τον επεξεργαστή RAW φωτογραφίων, το Adobe Camera RAW δηλαδή, πηγαίνουμε στην καρτέλα επιδιόρθωσης σφαλμάτων των φακών ("Lens Corrections" tab) και τσεκάρουμε την επιλογή Ενεργοποίηση Διόρθωσης Προφίλ Φακών (Enable Lens Profile Corrections) το οποίο τις περισσότερες φορές, εφόσον φυσικά το Photoshop έχει το προφίλ για τον φακό που χρησιμοποιήσατε, διορθώνει τέλεια το βινιετάρισμα (αυτό γίνεται συνήθως όταν χρησιμοποιείτε τον φακό δίχως κάποιο φίλτρο και δίχως το παρασολέιγ του).

Αν δεν διορθωθεί τέλεια έτσι το βινιετάρισμα μπορείτε να κατευθυνθείτε στην υπό-καρτέλα Χειροκίνητη ρύθμιση (Manual) κάτω από την καρτέλα "Lens Corrections" και με την χρήση των sliders στο πεδίο Vignetting να διορθώσετε πλήρως το βινιετάρισμα.

 

Κάπου εδώ φτάσαμε στο τέλος αυτού του άρθρου, ελπίζουμε να σας φάνηκε χρήσιμο και να μάθατε κάτι καινούργιο!