Δεν έχει σημασία αν έχετε τον ακριβότερο ή τον φθηνότερο φακό οποιουδήποτε κατασκευαστή, καθώς όλοι τους έχουν (σε διαφορετικό βαθμό ή είδος) προβλήματα και ατέλειες. Μάλιστα, μπορεί ακόμα και ο πιο ακριβός φακός να έχει κάποιο από τα προβλήματα που δεν έχει ένας αρκετά φθηνότερος φακός!

Στο σημερινό άρθρο θα αναλύσουμε όσο πιο σύντομα γίνεται ένα από τα κυριότερα ελαττώματα των φακών, καθώς και τον τρόπο αντιμετώπισης του κατά τη λήψη.

 

Τι είναι το Diffraction

Το φαινόμενο «Diffraction» είναι ένα σημαντικό και ταυτόχρονα όχι πολύ δημοφιλές θέμα. Πότε όμως εμφανίζεται και τι επιπτώσεις έχει στις φωτογραφίες μας;

Καθώς κλείνουμε το διάφραγμά μας (μεγαλύτερο f/number δηλαδή) οι ακτίνες φωτός που περνάνε από τον φακό αποκλίνουν και επηρεάζουν η μια την άλλη με αποτέλεσμα να φτάνουν στον αισθητήρα ετεροχρονισμένα, εκτός φάσης ή ακόμα και να μην φτάνουν καν αφού αλληλο-εξουδετερώνονται.

Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε απώλεια ανάλυσης το οποίο αντιλαμβανόμαστε ως χαμηλότερη οξύτητα (sharpness) στη φωτογραφία μας.

 

Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε πως όσο κλείνουμε αρχικά το διάφραγμά μας από το μέγιστο (τέρμα ανοιχτό) διάφραγμα (f/1.8) ο Nikkor AF-S 50mm f/1.8G γίνεται πιο οξύς (Sharp), αλλά πηγαίνοντας από το f/5.6 στο f/8 χάνουμε οξύτητα, και όσο περισσότερο κλείνουμε το διάφραγμα χάνουμε και άλλη οξύτητα.

Κάθε φακός έχει το «βέλτιστο διάφραγμα» (Optimal Aperture) στο οποίο μας δίνει την καλύτερη δυνατή οξύτητα. Συνήθως αυτό το σημείο είναι 2 στοπ πιο κλειστό από το πιο ανοιχτό διάφραγμα του φακού μας, αλλά δεν είναι πανάκεια.

 

 

"Ωραία" θα μου πείτε, όσο κλείνουμε το διάφραγμα από ένα σημείο και έπειτα χάνουμε ανάλυση, όμως το διάφραγμα ταυτόχρονα ελέγχει και το βάθος πεδίου μας. Πώς θα έχουμε μεγάλο βάθος πεδίου δίχως να κλείσουμε αρκετά το διάφραγμα;
 
Πολύ συχνά, λανθασμένα, βλέπουμε σε άρθρα, websites και βιβλία να προτείνουν να κλείνουμε αρκετά το διάφραγμα, ειδικά σε φωτογραφίες τοπίου ή macro, ώστε να έχουμε τα πάντα νεταρισμένα (in focus). Αυτό είναι μεγάλο λάθος, ειδικά αν έχουμε αντικείμενο στο πλάνο αρκετά κοντά μας. Σε αυτές τις περιπτώσεις η βέλτιστη λύση είναι το Focus Stacking.

Τραβάμε φωτογραφίες με την μηχανή μας σταθερή στην θέση της (προφανώς με τη χρήση τριπόδου, και ιδανικά και με ενσύρματο ή ασύρματο Shutter Release) και βγάζουμε 3 ή και περισσότερες φωτογραφίες ανάλογα την περίσταση, έχοντας κάνει focus σε διαφορετικές αποστάσεις σε κάθε φωτογραφία. Στη συνέχεια, τις φωτογραφίες αυτές τις συνθέτουμε στο Photoshop ή οποιοδήποτε πρόγραμμα χρησιμοποιούμε (υπάρχουν και ειδικά για τον σκοπό αυτό όπως το Helicon Focus), ώστε να πάρουμε μια εικόνα που είναι εστιασμένη τέλεια (tack sharp) από άκρη σε άκρη.

 

Χρήση του Hyperfocal Distance

Σε περιπτώσεις που δεν έχουμε κάτι πολύ κοντά στον φακό μας ή δεν θέλουμε να έχουμε την απόλυτη οξύτητα στα κοντινότερα αντικείμενα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την Υπερ-Εστιακή Απόσταση (Hyperfocal Distance) για την εστίασή μας.

Το Hyperfocal Distance είναι ένα «τρικ» που μας δίνει το μεγαλύτερο δυνατό βάθος πεδίου με βάση το διάφραγμά μας και την απόστασή μας από τα μέρη του κάδρου που θέλουμε να είναι καλά εστιασμένα. Προσοχή! Το Hyperfocal Distance σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει απόλυτα εστιασμένα αντικείμενα σε όλο το βάθος πεδίου που μας δίνει το calculator. Πρόκειται απλώς για «αποδεκτό» επίπεδο εστίασης.

Για όλα τα κινητά υπάρχουν προγράμματα Hyperfocal Distance calculators για να βρείτε την εκάστοτε ιδανική απόσταση εστίασης μιας και αυτή εξαρτάται από το εστιακό μήκος του φακού σας, την απόστασή σας από το κοντινότερο αντικείμενο που θέλετε νεταρισμένο, το διάφραγμά σας καθώς και από το μέγεθος του αισθητήρα τής κάμεράς σας.

Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε τον υπολογιστή βάθους πεδίου (που συμπεριλαμβάνει και υπολογισμό της Υπερ-Εστιακής Απόστασης) από την σελίδα DoFmaster