Οι βασικοί παράγοντες που καθορίζουν το τελικό αποτέλεσμα είναι δύο: η ταχύτητα κλείστρου και η τιμή του διαφράγματος. Σε αυτούς τους δύο, έρχεται να προστεθεί κι ένας τρίτος που βοηθάει άμεσα και είναι η ευαισθησία ISO.

 

Σχέση Αμοιβαιότητας

Για να κρατηθεί σταθερή η έκθεση θα πρέπει σε κάθε αύξηση της τιμής του διαφράγματος, να υπάρχει αντίστοιχη μείωση της ταχύτητας του κλείστρου και αντίστροφα. Ομοίως, αν αυξηθεί ή μειωθεί η ευαισθησία λήψης (ISO) θα πρέπει κατά τον ίδιο τρόπο να μειωθεί ή αυξηθεί είτε το διάφραγμα, είτε η ταχύτητα κλείστρου. Η σχέση αυτή ονομάζεται σχέση αμοιβαιότητας.

 

 

Κάθε τιμή διαφράγματος ή ταχύτητας, σημαίνει τον διπλασιασμό ή υποδιπλασιασμό τού φωτός σε σχέση με την προηγούμενη και επόμενη τιμή αντίστοιχα. Το ίδιο συμβαίνει και με την ευαισθησία. Για παράδειγμα, το ISO 100 προσφέρει διπλάσια ευαισθησία από το ISO 50 και μισή από το ISO 200. Κάθε αλλαγή στη σχέση των τριών αυτών παραμέτρων περιγράφεται από την τιμή έκθεσης EV (Exposure Value) που έχει επικρατήσει να ονομάζεται "στοπ".

Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι σε μια ψηφιακή μηχανή ορίζεται ευαισθησία ISO 200 και το φωτόμετρο προτείνει τιμή διαφράγματος f/11 και ταχύτητα κλείστρου 1/250sec. Για κάποιο λόγο ο χρήστης επιθυμεί να τροποποιήσει την ευαισθησία και να τη μειώσει στο ISO 100. Αυτομάτως η τιμή EV μειώνεται στο -1. Εάν η έκθεση παραμείνει ως έχει, το αποτέλεσμα θα είναι η τελική φωτογραφία να έχει υποεκτεθεί κατά 1 στοπ. Για να αντισταθμιστεί η έκθεση, θα πρέπει είτε να αυξηθεί το διάφραγμα κατά 1 EV, είτε να μειωθεί η ταχύτητα κατά 1 EV. Έτσι, είτε το διάφραγμα θα πάρει την τιμή f/8, είτε η ταχύτητα θα πέσει στο 1/125sec.

 

 

Παρομοίως, ας υποθέσουμε ότι στην ίδια περίπτωση, η ευαισθησία και η ταχύτητα κλείστρου παραμένουν σταθερά (ISO 200 και 1/250sec ανίστοιχα), ενώ το διάφραγμα αυξάνεται από f/11 σε f/4. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει διαφορά +3 EV. Εάν η ευαισθησία και η ταχύτητα κλείστρου κρατηθούν στις αρχικές τιμές, το αποτέλεσμα θα είναι μια υπερβολικά φωτισμένη εικόνα. Συνεπώς, πρέπει να υπάρξει μία αντίστοιχη διόρθωση -3 EV. Αυτή μπορεί να προκύψει από την ευαισθησία, την ταχύτητα κλείστρου ή τον συνδυασμό αυτών των δύο. Θα μπορούσε, δηλαδή, να μειωθεί η ευαισθησία στο ISO 100 και να αυξηθεί η ταχύτητα κλείστρου στο 1/1000sec, κερδίζοντας -1 EV στην πρώτη περίπτωση και -2 EV στη δεύτερη.